Αν οι παραδοσιακοί δάσκαλοι, ΕΣΥ...

Ένα εμπνευσμένο κείμενο του οποίου αρχικός συντάκτης φέρεται να είναι ο σχολικός σύμβουλος Γιάννος Καρανίκας.

Αντιγράφω από το νεοσύστατο αλλά πολλά υποσχόμενο ιστολόγιο "Το μικρό κελλάρι" στο οποίο το εντόπισα:

ΑΝ ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ
ΕΣΥ
Έμπαιναν στην τάξη πάνω σε οδοστρωτήρα
Μπες πεζός
Έκαναν μονόλογο
Κάνε διάλογο
Προσπαθούσαν να επιβληθούν
Επιχείρησε να συνεννοηθείς
Απέβλεπαν στην ομαδοποίηση
Ψηλάφισε τις ιδιαιτερότητες
Υποδείκνυαν μονόδρομους
Καλλιέργησε την ευρυχωρία
Είχαν προθέσεις αφέντη
Να έχεις θέση ηγέτη
Φέρονταν εξουσιαστικά
Να κινείσαι συναινετικά
Ένιωθαν αφεντικά των παιδιών
Να αισθάνεσαι συνέταιρός τους
Επιδίωκαν να κάνουν τα παιδιά κατάλληλα για το Σχολείο
Φρόντισε να είναι το Σχολείο κατάλληλο για τα παιδιά
Σερβίριζαν κονσερβοποιημένες αξίες
Βοήθησε να αυτοοικοδομήσουν το αξιακό τους σύστημα
Τους έδειχναν το δρόμο να ανεβούν
Μάθε τους πώς να σταθούν
Θέριζαν από θερμοκήπια υποκρισίας
Οδήγησέ τους στη δεντροστοιχία της κριτικής
Διακινούσαν τη σοβαρότητα μέσα από το κατσούφιασμα
Αποποιήσου την κληρονομιά και χαμογέλα
Επιβάλλονταν καταπιέζοντας
Απορρύθμισε τις σειρήνες του φόβου
Προωθούσαν ιδεολογία
Να παραθέτεις ποικιλία απόψεων
Προετοίμαζαν υποτακτικούς ακροατές
Να συζητάς και να ενθαρρύνεις
Απαιτούσαν εργασία
Να αποκτάς συνεργασία
Αναζητούσαν λάθη
Να αναγνωρίζεις επιτεύγματα
Στόχευαν στην απομνημόνευση
Να τους κινητοποιείς την κρίση

Δημιουργική χρήση νέων τεχνολογιών.

Επανέρχομαι μετά από αρκετό καιρό. Καλησπέρα σε όλους.
Βάζω ένα θέμα που λογικά μας έχει απασχολήσει όλους. Τη πλήρη καταχώρηση θα τη βρείτε εδώ.
Νομίζω ότι είναι καλύτερα έτσι από το να το αντιγράψω εδώ. Αν παρόλα αυτά νομίζετε ότι καλύτερα θα΄ήταν εδώ, απλά το λέτε.
Και πάλι καλησπέρα.

Σχολείο και θάνατος της δημιουργικότητας

Αντιγράφω από το μπλογκ μου:

Το εικοσάλεπτο σοβαρό και ταυτόχρονα έντονα ποτισμένο με χιούμορ βίντεο της παρουσίασης του Sir Ken Robinson στο TED με τίτλο "Do schools kill creativity?" έχει διαδοθεί αρκετά στο διαδίκτυο, τις περισσότερες φορές με την ένδειξη "αυτό πρέπει να το δουν όλοι".

Υποθέτω πως όσοι έγραψαν αυτό το "όλοι" δεν εννοούσαν "όλοι οι εκπαιδευτικοί".

Το σίγουρο συνάδελφε είναι ότι αν το δεις, αύριο το πρωί που θα μπεις στην τάξη κάτι θα έχει αλλάξει...

Νηπιαγωγός κακοποιούσε παιδιά

Και μη χειρότερα...

Αντιγράφω από την ιστοσελίδα του Σκαϊ:

Ένορκη διοικητική εξέταση διεξάγεται τις τελευταίες ημέρες σε βάρος νηπιαγωγού, η οποία εργάζεται στο 4ο ολοήμερο νηπιαγωγείο Πεύκων της Θεσσαλονίκης, μετά τις καταγγελίες γονέων ότι κακοποιούσε τα νήπια.

Πιο συγκεκριμένα, οι γονείς 8 παιδιών έστειλαν αναφορά στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, καταγγέλλοντας ότι η συγκεκριμένη νηπιαγωγός ασκούσε ψυχολογική βία και εκφοβισμούς στα παιδιά.

Μάλιστα, οκτώ από τα συνολικά 20 νήπια αναγκάστηκαν να μετακινηθούν σε ιδιωτικά νηπιαγωγεία, καθώς εμφάνισαν ψυχοσωματικά συμπτώματα άγχους, φόβου, ανασφάλειας και άρνησης για το σχολείο.

Από την πλευρά της, η νηπιαγωγός αρνείται τις κατηγορίες και δηλώνει πως η συμπεριφορά της ήταν εντός των παιδαγωγικών πλαισίων.


ΥΓ. Εκ των προτέρων δηλώνω ότι σιχαίνομαι απίστευτα τις γενικεύσεις του τύπου "ρε κοίτα τί κανουν οι δάσκαλοι στα σχολεία της χώρας"

Καλύτερα χωρίς θρανία

του Ν. Φωτόπουλου, από την Ελευθεροτυπία

Καλύτερα χωρίς θρανία

Βελτίωση των επιδόσεων, ανάπτυξη πρωτοβουλιών κι ενεργό συμμετοχή των παιδιών στο μάθημα είχε αποτέλεσμα επιστημονική έρευνα που παρουσίασαν χθες βράδυ οι καθηγητές Δημήτρης Γερμανός και Δόμνα Κακανά, στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Η έρευνα έγινε κατά το σχολικό έτος 2005-2006 σε 14 τάξεις δημοτικού και νηπιαγωγείου της δυτικής Θεσσαλονίκης, με συμμετοχή 14 εκπαιδευτικών και 299 παιδιών, από τα οποία 158 αγόρια και 141 κορίτσια.

Με το χαρακτηριστικό τίτλο «Η αλλαγή στο σχολείο: από την παραδοσιακή στη συνεργατική τάξη», η έρευνα επικεντρώθηκε στη διερεύνηση αλλαγών στις αντιλήψεις, τις πρακτικές και τις στάσεις τόσο των δασκάλων όσο και των μαθητών. Ιδιαίτερη σημασία είχαν οι ρόλοι των ερευνητών που παρενέβαιναν κατά τη διαδικασία για να προσανατολίσουν τα φαινόμενα που εκδηλώνονταν.

«Σημαντικό ρόλο έπαιξαν η κατάργηση της διάταξης των θρανίων σε σειρές και η οργάνωση της τάξης έτσι ώστε να ευνοείται η συνεργασία», τόνισαν οι δύο πανεπιστημιακοί ερευνητές παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα.

Η οργάνωση της τάξης κυκλικά και σε «καθιστικό», η νέα διαμόρφωση του χώρου, η ενημέρωση των εκπαιδευτικών και η αλλαγή της στάσης των δασκάλων, καθώς και μια σειρά παρεμβάσεων που εισήγαγαν οι «παρατηρητές», είχαν αποτέλεσμα:

* Βελτίωση της συμπεριφοράς των παιδιών στην τάξη.

* Ανάπτυξη της συνεργασίας και της επικοινωνίας.

* Εμφανή βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και μείωση των ατομικών διαφορών.

* Ιδιαίτερη βελτίωση των χαμηλής επίδοσης μαθητών.

* Ενεργητική συμμετοχή των παιδιών στο μάθημα.

* Μετάλλαξη του ρόλου του δασκάλου σε συντονιστικό και υποστηρικτικό.

* Ωθηση των μαθητών προς την έρευνα και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών.

* Εμπιστοσύνη και σύσφιγξη της σχέσης δασκάλου - μαθητή.

* Αντιμετώπιση του αργού ρυθμού ένταξης ορισμένων παιδιών στην τάξη.

Οπως προκύπτει από τα ειδικά ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν, το 85% των παιδιών που πήραν μέρος στην έρευνα έκριναν την εμπειρία θετική.

«Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στις σημερινές συνθήκες του ελληνικού σχολείου, το πέρασμα της σχολικής τάξης σε συνεργατική μορφή είναι εφικτό, αλλά και επιθυμητό, επειδή συμβάλλει στη σχολική ένταξη των μαθητών και την εμφάνιση της ευχαρίστησης ως βασικού χαρακτηριστικού του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος», ανέφερε ο καθηγητής Δημήτρης Γερμανός.

Ποια νομίζετε ότι είναι τα προσόντα ενός προοδευτικού δασκάλου;

Για τα Ουσιαστικά Προσόντα των Προοδευτικών Δασκάλων ώστε να Επιτελούν Καλύτερα το Έργο τους

[Αποσπάσματα από το βιβλίο του Paulo Freire «Δέκα Επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν» εκδ. Επίκεντρο, Αθήνα, 2006]


Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για τον προοδευτικό δάσκαλο, είναι προσόντα που αποκτώνται σταδιακά, μέσα από την καθημερινή πρακτική. Επιπλέον, αναπτύσσονται μέσα από την πρακτική, παράλληλα με την πολιτική απόφαση ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικής σημασίας. Έτσι, τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω δεν μπορούμε να τα έχουμε εκ γενετής ούτε μπορούν να μας δοθούν με διάταγμα ή ως δώρο. Επίσης, η σειρά με την οποία τα παρουσιάζω εδώ δεν αφορά την αξία τους. Είναι όλα εξίσου αναγκαία για μια προοδευτική εκπαιδευτική πράξη.

Θα αρχίσω με την ταπεινοφροσύνη, χωρία να υπονοείται με κανένα τρόπο η έλλειψη αυτοσεβασμού, η μοιρολατρία ή η δειλία. Αντίθετα, η ταπεινοφροσύνη προϋποθέτει θάρρος, αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους.

Η ταπεινοφροσύνη μας βοηθά να καταλάβουμε μια προφανή αλήθεια: κανείς δεν τα ξέρει όλα. Κανείς δεν τα αγνοεί όλα. Όλοι ξέρουμε κάτι. Όλοι αγνοούμε κάτι. Κάποιος χωρίς ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί καν να ακούσει με σεβασμό εκείνους που θεωρεί πολύ κατώτερους του δικού του επιπέδου ικανοτήτων […]

Μια από τις ελλείψεις που μπορεί να έχει ο εκπαιδευτικός είναι η ανικανότητα να παίρνει αποφάσεις. Μια τέτοια αναποφαστικότητα εκλαμβάνεται από τους μαθητές είτε ως ηθική αδυναμία είτε ως επαγγελματική ανικανότητα. Οι δημοκρατικοί εκπαιδευτικοί δεν πρέπει να ακυρώνουν τον εαυτό τους στο όνομα της δημοκρατικότητάς τους. Αντίθετα, μολονότι δεν μπορούν να πάρουν την αποκλειστική ευθύνη για τη ζωή των μαθητών τους, δεν πρέπει στο όνομα της δημοκρατίας να αποφύγουν την ευθύνη της λήψης αποφάσεων. Παράλληλα, δεν πρέπει να αυθαιρετούν στις αποφάσεις τους [...]

Μολονότι αναγνωρίζω ότι αυτές οι σκέψεις περί προσόντων είναι ανολοκλήρωτες, θα ήθελα επίσης να αναφέρω με συντομία τη χαρά της ζωής, που τη θεωρώ θεμελιώδη αρετή για τη δημοκρατική εκπαιδευτική πρακτική.

Είτε είμαστε πρόθυμοι να ξεπεράσουμε παραλείψεις ή ασυνέπειες είτε όχι, με ταπεινοφροσύνη, με στοργική αγάπη, με θάρρος, ανοχή, ικανότητα, αποφαστικότητα, υπομονή – ανυπομονησία και λεκτική φειδώ, συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός ευτυχισμένου, χαρούμενου σχολείου. Εργαζόμαστε για ένα σχολείο – περιπέτεια, ένα σχολείο που πάει μπροστά, που δεν φοβάται να ριψοκινδυνεύει, που απορρίπτει τη στασιμότητα. Είναι ένα σχολείο που σκέφτεται, συμμετέχει, δημιουργεί, μιλά, αγαπά, φαντάζεται, αγκαλιάζει με πάθος και λέει ναι στη ζωή. Δεν είναι ένα σχολείο που σιωπά και παραιτείται.

Πράγματι, ο εύκολος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια που ορθώνονται από την κυβερνητική περιφρόνηση και την αυθαιρεσία των αντιδημοκρατικών αρχών είναι η μοιρολατρική παραίτηση, στην οποία πολλοί από εμας καταφεύγουμε.
«Και τι μπορώ να κάνω; Είτε με αποκαλούν δάσκαλο είτε στοργική μητέρα, εγώ πάλι είμαι κακοπληρωμένος, αγνοημένος και παραμελημένος. Ας είναι, λοιπόν». Στην πραγματικότητα αυτή είναι η πιο βολική θέση, αλλά είναι και η θέση αυτού που παραιτείται από τον αγώνα, που παραιτείται από την ιστορία. Είναι η θέση εκείνων που αποκηρύσσουν τη σύγκρουση, η έλλειψη της οποίας υπονομεύει την αξιοπρέπεια της ζωής. Δεν μπορεί να υπάρξει ζωή ή ανθρώπινη ύπαρξη χωρίς αγώνα και σύγκρουση. Η σύγκρουση ενυπάρχει στη συνείδησή μας. Αν αρνηθούμε τη σύγκρουση παραβλέπουμε τις πιο θεμελιακές όψεις της φυσικής και της κοινωνικής μας εμπειρίας. Προσπαθώντας να αποφύγουμε τη σύγκρουση, συντηρούμε το στάτους κβο.

Δεν βλέπω, συνεπώς, άλλη εναλλακτική λύση για τους εκπαιδευτικούς από την ενότητα μέσα στην ποικιλομορφία των ενδιαφερόντων τους για να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους. Αυτά τα δικαιώματα περιλαμβάνουν το δικαίωμα της ελευθερίας στη διδασκαλία, το δικαίωμα να λένε τη γνώμη τους. Το δικαίωμα για καλύτερες συνθήκες στην άσκηση του παιδαγωγικού τους έργου, το δικαίωμα να παίρνουν πληρωμένες ετήσιες άδειες για επιμόρφωση, το δικαίωμα να είναι συγκροτημένοι. Το δικαίωμα να κρίνουν τις αρχές χωρίς το φόβο αντίποινων (που συνεπάγεται το καθήκον να κρίνουμε ειλικρινά). Το δικαίωμα στο καθήκον να είναι σοβαροί και σαφείς και να μην ψεύδονται για να επιβιώσουν.

Πρέπει να αγωνιζόμαστε ώστε αυτά τα δικαιώματα όχι μόνο να αναγνωριστούν, αλλά και να γίνουν σεβαστά και να εφαρμοστούν. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να αγωνιστούμε στο πλευρό των συνδικαλιστικών οργανώσεων κι άλλες φορές εναντίον τους, αν η ηγεσία τους είναι σεχταριστική, είτε είναι αριστερή είτε δεξιά. Άλλες φορές πάλι μπορεί να πρέπει να αγωνιστούμε ως προοδευτική διοίκηση ενάντια στην οργισμένη αντίδραση της συντήρησης, των προσηλωμένων στις παραδόσεις και εναντίον των νεοφιλελεύθερων που βλέπουν τον εαυτό τους ως το απαύγασμα της ιστορίας […]

Οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι μόνο δάσκαλοι – κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί – δεν είναι μόνο ειδικοί της διδασκαλίας. Είμαστε πολιτικοί αγωνιστές, επειδή είμαστε δάσκαλοι. Η δουλειά μας δεν τελειώνει στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωγραφίας, του συντακτικού, της ιστορίας. Η δουλειά μας είναι να διδάξουμε αυτά τα πράγματα με σοβαρότητα και επιδεξιότητα, αλλά και να συμμετέχουμε, να αφιερωθούμε στον αγώνα για να νικηθεί η κοινωνική αδικία.

Σχολική βία: Γιατί;

Θεωρώ ότι το προηγούμενο ποστ αφορά, εμμέσως πλην σαφώς, ένα σημαντικό θέμα. Αυτό της σχολικής βίας. Προσπαθώντας λοιπόν να δώσω συνέχεια στην αρκετά ενδιαφέρουσα συζήτηση που άνοιξε στα σχόλια εκείνου του ποστ, ρωτώ ανοιχτά:

Ποιον θεωρούμε υπεύθυνο για τη σχολική βία; Το μαθητή που τη διαπράττει; Τους γονείς ή τους φίλους που πιθανότατα την καλλιεργούν; Την τηλεόραση που τη "διαφημίζει"; Τους εκπαιδευτικούς που δεν την "προλαβαίνουν"; Την πολιτεία; Κάποιον άλλο;

Περιμένω με αγωνία τα σχόλια σας.

Ανεξάρτητα πάντως από την απάντηση του καθενός, που (μαντέυω ότι) δε θα θεωρεί ένοχο το "βίαιο" μαθητή, μάλλον θα έπρεπε να μας βάλει σε σκέψεις το γεγονός ότι στο τέλος τον μαθητή τιμωρούμε για τη βίαια πράξη του...

Έτσι δεν είναι; Ποια είναι η πιο συνηθισμένη απάντησή μας: Αποβολή/παρατήρηση/απομόνωση ή "επίθεση αγάπης"...;

ΥΓ. Ο αναμάρτητος να ρίξει τη πέτρα: προσωπικά, όταν έχω περιστατικό (οποιασδήποτε μορφής) βίας στη τάξη μου, προσπαθώ να μην τιμωρήσω αλλά να συζητήσω. Μάλλον σε προσωπικό επίπεδο (αν και έχω δει τάξεις που διαθέτουν το κατάλληλο κλίμα για τέτοιες συζητήσεις). Αν είναι να τιμωρήσω πάντως κάποιον, τιμωρώ μαθητή. Σε κοινωνίες, οικογένειες, κανάλια και πολιτείες κάνω τη πάπια.

ΥΓ2. Για όποιον προλαβαίνει, γιατί εξελίσσεται σήμερα, μέχρι τις 9 το βράδυ: Σεμινάρια με θέμα "Σχολική βία: αίτια, μορφές, τρόποι αντιμετώπισης", στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Το πρόγραμμα είναι εδώ