Το blog "οι εκπαιδευτικοί μιλούν..." απευθύνεται σε ανθρώπους που εμπλέκονται με τη διδασκαλία, ανεξαρτήτως βαθμίδας ή γνωστικού αντικειμένου. Στη συζήτηση μπορούν φυσικά να συμμετέχουν και άλλες "φωνές" (μαθητές, γονιοί κ.α.), καταθέτοντας είτε post, είτε σχόλιο.

Όποιος λοιπόν επιθυμεί, μπορεί να επιχειρήσει να απαντήσει, καταθέτοντας την άποψή του
[για να αποκτήσετε δικαίωμα δημοσίευσης, αρκεί ένα mail στο gepsimos (papaki) yahoo.gr ]

Μπορείτε να συμμετέχετε στη συζήτηση είτε γράφοντας ένα post-απάντηση σε κάποιο από τα προϋπάρχοντα ερωτήματα (πχ. "γιατί διδάσκω;" ή "θυμάμαι μια φορά στην ταξη..."), είτε προτείνοντας ένα νέο θέμα...

Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2007

Ο ρόλος του καθηγητή στη τάξη.

Παίρνοντας αφορμή από το σχόλιο της Άννας θα προσπαθήσω να δώσω το ρόλο του καθηγητή στη τάξη. Σκοπός μου δεν είναι να γίνω "απολογητής" του κλάδου, ή να καταμαρτυρήσω όλα τα κακώς κείμενα. Θα προσπαθήσω όσο πιο αντικειμενικά να δώσω την εικόνα της σημερινής τάξης και να μεταφέρω τη προσωπική μου στάση. Κάποιοι ίσως συμφωνήσουν ίσως διαφωνήσουν, κάποιοι ίσως δουν τον εαυτό τους και κάποιοι άλλοι ίσως μπουν σε σκέψεις. Όλα καλά και ευπρόσδεκτα.

Η σημερινή τάξη είναι ένας καθρέπτης, το είπε η Άννα και συμφωνώ. Για να δούμε τι δείχνει:
Δείχνει το μπαμπά που είναι και ο "πρώτος" και όλοι οι άλλοι είναι "τίποτα".
Δείχνει τη καταπιεστική μαμά που μέσα από το παιδί της περιμένει να πετύχει τα χαμένα όνειρα της. Δείχνει τη φυσιολογική οικογένεια, τη δεμένη, με αγάπη και κατανόηση αλλά δείχνει και τη διαλυμένη οικογένεια με την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα. Και πολλά άλλα, την υγεία, την ασθένεια, την οικονομική άνεση ή δυσπραγία, ..., ... .Πολλά.
Οι μαθητές (είδωλα αυτής της εικόνας) βρίσκονται όλοι μαζί σε ένα χώρο για πολλές ώρες και αυτά τα χαρακτηριστικά (εμφανή ή καταπιεσμένα) εμφανίζονται με διάφορους τρόπους.

Και ο καθηγητής; Μέσα σε όλη αυτή τη ποικιλία, πρέπει να δουλέψει. Και να κάνει τι; Το μάθημά του. Ίσως. Νομίζω όμως ότι σημαντικότερο είναι να περάσει "αξίες". Με τη συμπεριφορά του να δώσει δείγμα ισονομίας, αξιοκρατίας, ειλικρίνειας, σταθερότητας, σωστής κρίσης σε καθημερινά προβλήματα. Αν είναι έτσι μπορεί να σταθεί μέσα στη τάξη και να κάνει το μάθημά του. Αλλιώς πάντα θα υπάρχουν οι δυσαρεστημένοι οι οποίοι θα "τινάζουν το μάθημα στον αέρα". Μέσα στη τάξη οι μαθητές δεν πρέπει να αισθάνονται ότι έχουν ειδική μεταχείριση ευνοϊκή ή όχι. Πρέπει να γνωρίζουν από τη πρώτη στιγμή που βρίσκονται και μέχρι που μπορούν να φτάσουν. Αν ξεπεράσουν τα όρια πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχει ποινή και πρέπει να είναι ίδια για όλους, "καλούς" και "κακούς" μαθητές.

Το θέμα της προσφώνησης είναι ένα σημαντικό για μένα θέμα. Γιαυτό μαθαίνω όλους τους μαθητές με το όνομά τους. Έτσι και οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ότι είναι "κάποιοι" που τους αναγνωρίζουν αλλά δεν θεωρούν ότι υποτιμούνται με εκφράσεις του τύπου "εσύ στο τρίτο θρανίο", ή "εσύ δίπλα στο Ταδόπουλο". (Τον Ταδόπουλο τον ξέρει εμένα όμως όχι). Σε κάθε αίτημα από κιμωλία μέχρι απουσιολόγιο ή οτιδήποτε χρειαστεί να φέρουν ή να μοιράσουν ακολουθεί το "ευχαριστώ". Δεν υπάρχει κάτι που θεωρείται αυτονόητο ή υποχρέωσή τους. Ακόμα και αν είναι έτσι, ακολουθεί το "ευχαριστώ". Με αυτό το τρόπο οι μαθητές μαθαίνουν να εκτιμούν τη δουλειά τους αλλά και των άλλων.

Στο γνωστικό επίσης τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Από τη πρώτη μέρα ξέρουν τι θέλω και τους κανόνες του παιγνιδιού. Αν δεν ανταποκριθούν θα έχουν τον ανάλογο βαθμό, ο οποίος είναι ένα σύνολο πραγμάτων που μετράνε στην αξιολόγηση
-προσπάθεια
-συμμετοχή
-συνέπεια
και φυσικά επίδοση.
Στα γραπτά η κλίμακα είναι εικοσαβάθμια και οι μονάδες μοιρασμένες και αν γράψεις παίρνεις αν δε γράψεις χάνεις βαθμούς. Για όλους το ίδιο. Και αν καμιά φορά κάνω λάθος (έχω ξεχάσει θέμα ή δεν πρόσθεσα θέμα κλπ κλπ) δέχομαι και ενστάσεις και αν είναι σωστές κάνω την απαραίτητη διόρθωση. Δεν έχω το "αλάθητο". Και δεν φοβάμαι αν δεν ξέρω κάτι να το ομολογήσω και να το πάρω για το σπίτι και να απαντήσω αύριο. Και θα απαντήσω. Δεν πρόκειται να αφήσω μετέωρη απάντηση.

Μέσα στη τάξη αναγνωρίζω την ανάγκη τους να πουν μια λέξη ο ένας στον άλλο. Αλλά μια λέξη όχι ψιλοκουβεντούλα. Μεγαλύτερη αναστάτωση θα προκαλούσα με συνεχείς παρατηρήσεις παρά με ένα άγριο βλέμμα όταν πάνε να ξεφύγουν. Συνήθως φτάνει και σταματάνε και η τάξη δεν καταλαβαίνει καν τι έγινε. Στα μισά περίπου της ώρας μετά την εξέταση και πριν ξεκινήσει η παράδοση, γίνεται ένα μικρό "διάλειμμα" 1-2 λεπτών. Πάντα υπάρχει μια αφορμή να πεις κάτι άσχετο, να χαλαρώσει λίγο η τάξη και να μαζευτούν μετά να περάσουν στον δεύτερο γύρο.

Για μένα αυτά είναι δεδομένα αλλά πάντα υπάρχουν οι ακραίες καταστάσεις. Εκεί εγώ έχω το χιούμορ που με σώζει. Γενικά αποφορτίζω τη κατάσταση και "τα βάζουμε κάτω". Από αυτό συνήθως βγαίνει καλό. Προσωπικά δεν βρίζω. Μερικές φορές ισορροπώ ανάμεσα στο χιούμορ και την ειρωνεία και δεν μ' αρέσει. Νομίζω όμως ότι περισσότερο είμαι στη σωστή μεριά του χιούμορ. Όταν βάζω τις φωνές και με ακούει ο όροφος, σπάνια ξεφεύγω φραστικά. Λέω πράγματα σκληρά αλλά όχι προσβλητικά. Η αλήθεια είναι ότι τέτοιες καταστάσεις τις αποφεύγω γιατί μετά για 4-5 μέρες δεν μπορώ να μιλήσω.

Δεν ξέρω αν κάνω καλά, ή πόσο καλά κάνω. Θα παρατηρήσατε ότι στα παιδιά δεν καταλόγισα ευθύνες (σε ελάχιστες περιπτώσεις ίσως θα έπρεπε), και ότι αναφέρθηκα κυρίως στο σπίτι. Δεν μίλησα για εκπαιδευτικούς αλλά για καθηγητές που "παίρνουν τα παιδιά στα χέρια τους" στα 12 και 15 τους με πολλά πράγματα δεδομένα από το σπίτι. Σε πολλές περιπτώσεις οι γονείς ζητάνε από τους καθηγητές να κάνουν με 2 ή 3 ώρες την εβδομάδα, τη διαπαιδαγώγηση στα παιδιά τους που δεν μπόρεσαν αυτοί να κάνουν μέσα σε 15 χρόνια. Και σε αρκετές περιπτώσεις γνωρίζοντας μια μερική αλήθεια των γεγονότων, καθιστούν το καθηγητή υπεύθυνο σε πράγματα που δεν πρέπει. Προσωπικά δεν νομίζω ότι υπάρχει άσπρο - μαύρο αλλά άπειρες αποχρώσεις του γκρι.

Τέλος πάντων μπορώ να γράφω πολλές ώρες και έτσι μαζεύομαι και σταματάω. Όμως καλό θα ήταν μέσα στα πλαίσια ενός εποικοδομητικού διαλόγου, να γράψετε όλοι τη γνώμη σας.Για τη δυνατότητα εγγραφής υπάρχουν οδηγίες στα γενικά κείμενα του blog.

Καλημέρα σε όλους.

7 σχόλια:

Xrysostomos είπε...

Το ομολογώ. Είναι από τις λίγες φορές που διαβάζω μια τόσο μεγάλη δημοσίευση και συμφωνώ με κάθε λέξη της, αισθάνομαι τόσο κοντά της, σαν να (ήθελα να) την έχω γράψει εγώ...

Εκτός από μία ιδέα που μου έδωσες, την οποία από αύριο κιόλας που ξεκινάει μια καινούργια εβδομάδα θα επιχειρήσω να την εφαρμόσω. Αναφέρομαι στο "δίλεπτο χαλάρωσης" ανάμεσα σε εξέταση και παράδοση. Ούτε που μου είχε περάσει από το μυαλό, εγώ πάντοτε έμπαινα βιστικά από το ένα στο άλλο. Κι όμως ακούγεται πολύ λογικό (ειδικά αν λάβω υπόψη μου ότι τα λεπτά της εξέτασης είναι ιδιαίτερα ψυχοφθόρα για όλους τους μαθητές!).

Ευχαριστώ manaliss!

Ανώνυμος είπε...

Πάντα πίστευα πως οι πραγματικοί μας συνεργάτες στο σχολείο δεν είναι τόσο οι υπόλοιποι συνάδελφοι, αλλά οι μαθητές μας. Με αυτούς περνάμε τις περισσότερες ώρες μας, με αυτούς προσπαθούμε να βρούμε κώδικες επικοινωνίας, με αυτούς ανταλλάσσουμε απόψεις, διαφωνούμε, γκρινιάζουμε, φθάνουμε μερικές φορές στα όριά μας.
Έχουμε ένα είδος συνεργασίας για το οποίο θα πρέπει να παλέψουμε. Το αποτέλεσμα ποτέ δεν θα είναι αυτό που φανταζόμαστε, όμως θα είναι ένα ρεαλιστικό αποτέλεσμα που δημιουργήθηκε σε αρκετές πραγματικές καταστάσεις. Νομίζω πως αφιερώνουμε λιγότερο χρόνο για αυτό το είδος συνεργασίας, περιχαρακωμένοι πίσω από τα στερεότυπα που μας παρέχει υποτίθεται η θέση μας. Και βέβαια την ασφάλεια που εκ προοιμίου κληροδοτεί η έκφραση "είμαι ο καθηγητής σας".
Όμως η ασφάλεια θα γίνει ανασφάλεια, αμφισβήτηση, αν ζητήσεις από τους συνεργάτες σου να σου δώσουν αυτό που εσύ δεν κατορθώνεις να τους προσφέρεις: σεβασμό, καλή διάθεση, μία καλή κουβέντα. Συμφωνώ απόλυτα πως ένα χαμόγελο μπορεί πολλές φορές να αποφορτίσει καταστάσεις που θα ήθελαν λογύδρια και κατηχητικού τύπου παραινέσεις.
Αν ζητάς ευγένεια πρέπει να προσφέρεις, αν ζητάς συνεργασία πρέπει να προσφέρεις, αν ζητάς όρεξη πρέπει να είσαι ορεξάτος. Ας μην συμπεριφερόμαστε σαν τους εφοριακούς ή τους αστυνομικούς που μας βλέπουν πάντα ως φοροφυγάδες ή επίδοξους παραβάτες. Ας βλέπουμε τους μαθητές μας ως ανεξάρτητες οντότητες με ιστορία την οποία οφείλουμε να σεβόμαστε.
Και την επόμενη φορά που θα μπούμε σε μία τάξη ας πούμε ένα "καλημέρα" με όρεξη και θετική διάθεση. Σίγουρα ο αντίκτυπος θα είναι θετικότατος...
Και ας σταματήσουμε να λέμε πόσο "κακοί" είναι οι μαθητές μας. Μήπως θα πρέπει να δούμε τι περισσότερο μπορούμε να κάνουμε για να τους βελτιώσουμε;

Πέπε είπε...

Παιδιά,
Ναι μεν συμφωνώ απόλυτα ότι οι μαθητές μας δεν είναι σε καμία περίπτωση "κακοί" (στα λίγα χρόνια της μέχρι τώρα καριέρας μου κανείς δεν ήταν). Ναι μεν ασπάζομαι απολύτως τις απόψεις των προλαλησάντων: απευθύνομαι στα παιδιά με το μικρό τους, δεν παραλείπω ποτέ τα ευχαριστώ / παρακαλώ, απαντώ πάντοτε σε όσους λένε κάτι, δίνω το λόγο σε όσους τον ζητούν ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, τουλάχιστον τους δέιχνω ότι τους έχω προσέξει, κλπ.κλπ.. Αλλά δε φτάνει πάντα. Έχει παιδιά που για οποιοδήποτε λόγο, που δεν μπορώ να φανταστώ, δεν ανταποκρίνονται σ' αυτό. Δεν ξέρω από τι σπίτια προέρχονται, σε τι δημοτικά πήγαν, τι βάσανα και ιστορίες κουβαλάνε, ξέρω όμως ότι θέλουν να τα υποβαθμίζουν όλα. Ξεφτιλίζουν το μάθημα, τσαλαπατούν τις προσπάθειές μου, παραγνωρίζουν το σεβασμό και την αγάπη που (νομίζω ότι) τους δείχνω, δε σέβονται τους συμμαθητές τους, γενικώς δε σέβονται τίποτε. Πιθανώς θα περάσουν χρόνια και τότε κάτι θα ωριμάσει μέσα τους, και θα κάνουν κάτι καλό στο οποίο ίσως έχω συντελέσει λίγο κι εγώ, αλλά αυτή τη στιγμή λίγο με νοιάζει. Πολύ περισσότερο με νοιάζει να μπορέσει να γίνει η δουλειά για την οποία μαζευτήκαμε όλοι οι άλλοι, δηλ. οι συμμαθητές τους και ο καθηγητής. Υπάρχουν πραγματικά περιπτώσεις με τις οποίες αισθάνομαι ότι έχω βρει τοίχο. Και αυτό αποδεικνύεται τη μέρα που οι εν λόγω μαθητές θα τύχει να απουσιάσουν, και η τάξη θα μεταμορφωθεί ως διά μαγείας σε αυτό που θα έπρεπε και θα μπορούσε να είναι κάθε μέρα: αν όχι ένα παράδεισο, πάντως ένα πολιτισμένο χώρο όπου όλοι μαζί κάνουμε κάτι.

Ξέρω ότι το μόνο πράγμα στον κόσμο που μπορώ να αλλάξω είναι ο εαυτός μου, η συμπεριφορά μου, η στάση μου. Αλλά δεν ξέρω ποια ακριβώς αλλαγή χρειάζεται. Κάθε συμβουλή από εμπειρότερους, ή και από τον οποιονδήποτε, είναι ευγνωμόνως ευπρόσδεκτη.

MANALISS είπε...

Πέπε θα συμφωνήσω ότι σε κάποιες περιπτώσεις πραγματικά δεν ξέρεις τι να κάνεις. Δεν υπάρχει γενικός κανόνας για το τι μπορείς να κάνεις. Ίσως μια συζήτηση κατ' ιδίαν προσπαθώντας να καταλάβεις τι γίνεται αλλά και να νουθετήσεις τον μαθητή. Η νουθεσία αν είναι δυνατόν να βγει "επαγωγικά" και όχι με "άνωθεν συμβουλές", υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχει αποτέλεσμα.
Πιθανόν μια συζήτηση με τους γονείς να σε βοηθήσει να καταλάβεις, αν και σε μερικές περιπτώσεις τέτοιου τύπου δεν εμφανίζονται γονείς, και ίσως κάποια παιδιά "μεγαλώνουν μόνα τους".
Αν κάνεις κάποια συζήτηση καλό θα είναι να δώσεις στο παιδί την ευκαιρία να μιλήσει. Πιθανόν να είναι πολύ απομονωμένο και να μην έχει συχνά την ευκαιρία να μιλήσει.
Αυτή τη στιγμή αυτοσχεδιάζω. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι συγκεκριμένο αν δεν έχω το παιδί μπροστά μου.
Υπάρχει περίπτωση να είναι ένα πολύ προικισμένο παιδί που βρίσκει το μάθημα πολύ ανιαρό και μέσα στην ανία του τινάζει το μάθημα στον αέρα. Εκεί ίσως μια εργασία ή μια πρόταση να παραδώσει ένα κεφάλαιο να του έδινε ένα κίνητρο να ασχοληθεί. Να του δώσετε τη δυνατότητα να φτιάξει μια άσκηση την οποία να λύσετε στη τάξη.
Το κακό είναι ότι συνήθως τρέχουμε για την ύλη και δεν προλαβαίνουμε μια τόσο προσωπική προσέγγιση. Έτσι φτάνουμε συνήθως σε μια "συμφωνία πάρκινγκ" για να μπορέσουμε να κάνουμε μάθημα. Δεν είναι σωστή λύση αλλά πολλές φορές εκεί καταλήγει.
Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο. Σταματάω εδώ. Δεν ξέρω αν βοήθησα.

Ανώνυμος είπε...

έχω διαβάσει το δημοσίευμα καιρό τώρα και ήθελα να΄στείλω το σχόλιο μου. όλα όσα έχουν γραφτεί είναι αληθινά και σωστά και χαίρομαι για το μεράκι που ακόμη υπάρχει!!! σας στέλνω μια θέση που διάβασα πολύ καιρό πριν και μου έχει κάνει νόημα.
"Ξέρω ότι δεν μπορώ να διδάξω τίποτα και σε κανέναν. Μπορώ όμως να δημιουργήσω ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο κάποιος μπορεί να μάθει κάτι" Carl Rogers 1959
Αννα

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ πολύ, Μαναλίς. Θα κοιτάξω ποιες από τις ιδέες σου μπορώ να εφαρμόσω. Πάντως θα έχεις καταλάβει ότι, αν καμία από αυτές δε δουλέψει, δε θα δουλέψει ούτε η συμφωνία πάρκιγκ, εφόσον μέσα στη μάντρα υπάρχει ένα αυτοκίνητο που ο συναγερμός του βαράει συνέχεια και δεν μπορούμε να τον κλείσουμε!

Πέπε

Ανώνυμος είπε...

Αποκωδικοποίηση....: θρησκειών, μυθολογιών, ψυχής, σιωπής,....
Σχηματοποίηση λόγου ("ποιημάτων" μου), κοσμογονία, θεογονία,....
URL : www.siopi.gr
Γεια....