Η βιολογική επιπεδοχώρα

Μάθημα Βιολογίας, τρίτη γυμνασίου. Προβολή διαφανειών με φωτογραφίες κυττάρων και οργανιδίων. Απορία μαθητή: "Είναι αληθινές οι φωτογραφίες, κύριε; Πώς τις βγάλαμε;"
Τι (υπό)-εννοεί εδώ ο μαθητής;
"Είναι η πραγματικότητα αυτή κύριε;" ή αλλιώς "Το κύτταρο (ζωντανό) στον ιστό και το κύτταρο (νεκρό) κάτω από το μικροσκόπιο είναι το ίδιο κύτταρο;"
"Έλα ντε;" (από μέσα μου)
"Η επιστημονική μέθοδος βασίζεται στην παρατήρηση" (Βιολογία Α γυμν σελ 11).
Παρατήρηση νεκρού υλικού για τη μελέτη του φαινομένου της ζωής; (πάλι από μέσα μου)

Η Μικροσκοπία καθορίζει την παρατήρηση και άρα κυβερνά τη Βιολογία.
(Κι όχι μόνο, αλλά και τη Βιοχημεία και τελικά την Ιατρική.)
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα η παρατήρηση κυττάρων γινόταν σε οπτικά μικροσκόπια "a fresco". Η τεχνική είχε περιορισμούς (για φυσικούς και γεωμετρικούς λόγους) γιατί υπάρχει κίνηση στο εσωτερικό του ζωντανού κυττάρου. "Η φύσις κρύπτεσθαι φιλεί."
Όσο βελτιώνονταν οι τεχνικές δυνατότητες των μικροσκοπίων, τόσο λιγότερο γίνονταν ανεκτοί οι περιορισμοί που έβαζε το παρατηρούμενο υλικό. Να μπορώ να δω πιο βαθιά (γιατί έχω το όργανο) και να με εμποδίζει το αντικείμενο;
Το παληκάρι και το άλλο μονοπάτι: Τα μόνιμα παρασκευάσματα (σκοτώνω το αντικείμενο, το κόβω σε φέτες και το χρωματίζω).
"...χωρίς να αλλάζω τη δομή του."
"Σίγουρα, κύριε;"
"Καμιά από αυτές τις τεχνικές δεν επηρεάζουν τη δομή και τη σύσταση του κυττάρου."
Όμως ακόμα και σήμερα ΔΕΝ γνωρίζουμε το μηχανισμό σύνδεσης των χρωστικών με τα συστατικά του κυττάρου. (πάλι από μέσα μου)

Η έκρηξη στην Μικροσκοπία έγινε στα μέσα του 20ου αιώνα με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Εδώ η προετοιμασία του δείγματος και άρα η παρέμβαση του παρατηρητή είναι ακόμα μεγαλύτερη. Το υλικό αφυδατώνεται πλήρως και διατηρείται σε κενό αέρος. Συνεχίζουμε να (κάνουμε πως) πιστεύουμε πως τίποτα από αυτά δεν επηρεάζει τη δομή και άρα τη λειτουργία του κυττάρου.

Τελικά τα (τεχνικά) μέσα υπηρετούν τους (επιστημονικούς) σκοπούς ή οι σκοποί υποτάσσονται στα μέσα; Αυτό που θεωρούμε αληθές είναι αυτό που μπορούμε να πετύχουμε, με βάση τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής.
"Η Βιολογία ακολουθεί την ίδια μεθοδολογία με τις άλλες θετικές επιστήμες, τη Φυσική και τη Χημεία." (Βιολογία Γ γυμν σελ 10)
Το οξύμωρο είναι ότι στη Φυσική δεχόμαστε ότι ο παρατηρητής επηρεάζει τη διαδικασία της παρατήρησης, στη Βιολογία όμως όχι. Εδώ δεν υπάρχει θέση για έναν Heisenberg. Μήπως όμως έτσι γίνεται μια (κλασική) Μηχανική του ζώντος; (ξανά από μέσα μου)

Τελικά μάθημα έκανα ή αυτο-ανάλυση; Και ποιος είναι ο Σιγισμούνδος στην περίπτωσή μου;